मुंबई: देशात रोजगाराच्या संधींचा अभाव हे बेरोजगारीचे कारण आहे की देशाची शिक्षण व्यवस्थाही त्याला कारणीभूत आहे. हा प्रश्न उपस्थित होण्यामागचे कारण म्हणजे भारताचे शिक्षण क्षेत्र तेजीत आहे आणि ते 117 अब्ज डॉलर्सपर्यंत पोहोचले आहे.दुसरीकडे देशात रोज नवीन महाविद्यालये घडत आहेत, ती बेरोजगारीला जबाबदार आहेत का? चला हा अहवाल समजून घेऊया.
कौशल्य पदवीशिवाय रोजगार कसा मिळणार?
देशात दरवर्षी पदवीधर होणाऱ्या लोकसंख्येच्या आकडेवारीवर नजर टाकली तर असे लोक मोठ्या संख्येने आहेत ज्यांच्याकडे ना कौशल्य आहे, ना समज आहे, तरीही त्यांच्याकडे पदवी आहे.परिस्थिती अशी आहे की, या परिस्थितीतून पुढे जाण्याऐवजी नोकरी मिळवण्यासाठी तरुण कधी-कधी दोन-तीन पदव्या मिळवत आहेत.याउलट आयआयटी आणि आयआयएमसारख्या संस्थांमधून शिकलेले भारतीय जगातील मोठ्या कंपन्या चालवत आहेत. मग ते गुगलचे सुंदर पिचाई असोत की मायक्रोसॉफ्टचे सत्या नडेला.
देशातील खासगी महाविद्यालयांची अवस्था अशी आहे की, देशभरातील महामार्गांवर मोठमोठ्या होर्डिंगवर नोकरीचे आश्वासन देणाऱ्या कॉलेजांच्या जाहिरातीही पाहायला मिळतील. मात्र यातील बहुतांश महाविद्यालयांमध्ये नियमित वर्ग होत नाहीत. तसेच शिक्षक नाहीत आणि जे आहेत त्यांचे प्रशिक्षण कमी आहे.या महाविद्यालयांमध्ये जुन्या अभ्यासक्रमानुसार अभ्यास केला जात आहे. मुलांना व्यावहारिक अनुभव मिळत नाही. नोकरीच्या नियुक्तीची खात्री नाही.
याबद्दल तज्ञ काय म्हणतात?
टॅलेंट असेसमेंट कंपनी व्हीबॉक्सच्या अहवालात असे नमूद केले आहे की देशात दरवर्षी पदवीधर होणाऱ्या तरुणांपैकी जवळपास निम्म्या तरुणांकडे अशा पदव्या असतील ज्या रोजगारासाठी योग्य नाहीत.इन्फोसिसचे एन. नारायण मूर्ती यांच्यासह अनेक व्यावसायिकांनी यापूर्वी वेगवेगळ्या प्रसंगी सांगितले आहे की, देशातील शिक्षणाच्या मिश्र गुणवत्तेमुळे त्यांना लोकांना कामावर घेण्यास अडचणी येतात.एमजी मोटर इंडियाचे एचआर डायरेक्टर यशविंदर पटेल म्हणतात की त्यांनाही उद्योगासाठी विशिष्ट कौशल्य असलेले लोक शोधण्यात अडचणी येतात. ते बाजारात सहजासहजी मिळत नाही.