भारताची तिसरी चंद्र मोहीम चांद्रयान-3 23 ऑगस्ट रोजी संध्याकाळी 6.04 च्या सुमारास चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवीय प्रदेशात उतरले. चंद्रयान-३ मोहिमेच्या यशाने देशभरातील लोकांची मान अभिमानाने उंचावली आहे. या घटनेचा सगळ्यांनाच सार्थ अभिमान आहे.
ज्योतिषांनी नेहमीच चंद्राला महत्त्व दिले आहे, परंतु शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की चंद्राचा आपल्या आरोग्यावर खरोखर काही परिणाम होतो का? Healthline च्या संशोधनाचा हवाला देऊन चंद्र आणि आपल्या आरोग्याविषयी काही महत्त्वाचे तथ्य जाणून घेऊया.
आयुर्वेदात चंद्रप्रकाशाचा फायदा होतो
आयुर्वेदानेही चंद्राचा प्रकाश आरोग्यासाठी फायदेशीर मानला आहे. चंद्राचे फायदे पाहून तो जगभरातील पौराणिक कथा आणि लोककथांच्या केंद्रस्थानी राहिला आहे. काही संशोधन निष्कर्ष सुचवतात की, चंद्रप्रकाशाचा आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतो.
मानसिक आरोग्यावर चंद्रप्रकाशाचा प्रभाव
जगप्रसिद्ध मानसोपचारतज्ञ अर्नोल्ड लिबर (अमेरिका) यांनी 1970 च्या दशकात एक सिद्धांत देऊन सर्वांना आश्चर्यचकित केले. यानुसार, चंद्र शरीराच्या जैविक भरतीवर परिणाम करून मानवी वर्तन बदलतो. पौर्णिमा लोकांमध्ये चिंता आणि नैराश्य वाढवू शकते. यामुळे हिंसाचार आणि खूनाचे प्रमाण वाढू शकते. समुद्राची भरती चंद्र चक्र किंवा चंद्र चक्रानुसार वाढतात आणि पडतात. अनेक सागरी प्राण्यांचे पुनरुत्पादक चक्र, जसे की रीफ कोरल, समुद्री वर्म्स आणि काही मासे, साधारणपणे चंद्राच्या चक्राशी जुळतात.
चंद्राचा झोपेवर परिणाम
ऍडव्हान्सेस इन हायजीन अँड पोस्ट मेडिसिन या जर्नलमधील अभ्यासानुसार पौर्णिमा झोपेवर परिणाम करू शकते. लोक पौर्णिमेला उशिरा झोपले आणि पौर्णिमेच्या वेळी आधीच्या रात्रींपेक्षा कमी झोपले. पौर्णिमा कमी गाढ झोप आणि वाढलेल्या REM (रॅपिड आय मूव्हमेंट) विलंबाशी संबंधित असू शकते. म्हणजेच REM स्लीप मिळवण्यासाठी जास्त वेळ लागला.
चंद्रस्नानामुळे आराम मिळतो
'सूर्यप्रकाश शरीरासाठी ज्याप्रकारे फायदेशीर आहे, तसाच चंद्रस्नानाचा फायदा देखील होतो. भारतात ही परंपरा जुनी आहे. आयुर्वेदात चंद्राचा प्रकाश मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी आवश्यक मानला जातो.
आयुर्वेद मानतो की, ज्या व्यक्तीचा स्वभाव उग्र असतो, त्यांचा पित्त दोष वाढतो. पित्त दोष शांत करण्यासाठी व्यक्तीला विहित कालावधीसाठी चंद्राच्या प्रकाशाखाली बसवले जाऊ शकते. या प्रक्रियेला चंद्र स्नान म्हणतात. हे सन बाथ सारखे आहे. यामध्ये सूर्यकिरणांऐवजी चंद्राची ऊर्जा घेतली जाते.
रीरिक आरोग्यासाठी चंद्रप्रकाश फायद्याचा
जर्नल ऑफ रिसर्च इन आयुर्वेदानुसार, जर तुम्ही चंद्राच्या प्रकाशात बसलात किंवा अर्धा तास टक लावून पाहिल्यास तणाव दूर होऊ शकतो. हे तणाव कमी करते आणि सर्कॅडियन लय संतुलित करते. झोपायच्या आधी वापरल्यास फायदा होऊ शकतो.
या दरम्यान, स्वतःला कोणत्याही प्रकारच्या कृत्रिम प्रकाशापासून दूर ठेवा. हे शरीराला सिग्नल देते की विश्रांती घेण्याची वेळ आली आहे. अभ्यास दर्शविते की, चंद्रप्रकाशाच्या नैसर्गिक वातावरणाच्या संपर्कात आल्याने तणावाच्या भावना शांत करून संपूर्ण आरोग्य सुधारण्यास मदत होते.
चंद्रप्रकाशात बसणे किंवा चंद्र स्नान
चंद्रस्नान करण्यासाठी तुम्हाला फक्त एक शांत जागा शोधावी लागेल जिथे पुरेसा चंद्राचा प्रकाश येत असेल. कमीतकमी 30 मिनिटे चंद्रप्रकाशात बसणे आवश्यक आहे. त्वचेचे पोषण करण्यासाठी खोबरेल तेल किंवा बदामाचे तेल लावता येते. लिंबू मलम आणि कॅमोमाइल तेल शरीरावर लावता येते. या काळात हर्बल चहा आणि औषधी वनस्पतींचे सेवन केले जाऊ शकते.